“อาร์ท” ใช้ชีวิตอย่างคนมีศิลปะ

ทินกร  ปิ่นทอง  (อาร์ท)                                                                      นักเรียนทุนรุ่นที่   16/2557                                                                       ชั้นปริญญาตรีปีที่ 4  คณะศิลปกรรมศาสตร์  สาขาศิลปศึกษา มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

เชื่อหรือไม่ว่าเด็กบ้านนอกจนๆ คนหนึ่งสามารถเติบโตได้อย่างงดงาม  เพราะอะไรบางอย่างที่ทำให้ชีวิตผมเปลี่ยน  ผมเองเป็นเด็กต่างจังหวัด  เด็กอีสานที่แทบจะไม่รู้จักคำว่าความเจริญเป็นอย่างไร  ชีวิตคนเรามันก็เหมือนการเดินทางอย่างหนึ่งแหละครับ  ทางเดินก็ไม่ได้ราบรื่นเสมอไป มีหลุมมีบ่อบ้าง มีทางลาดทางชันบ้าง  ขึ้นอยู่กับว่าเราจะเรียนรู้วิธีการเดินทางอย่างไรให้สู่เป้าหมาย  ชีวิตผมโคตรโชคดีเมื่อได้มาพบจุดเปลี่ยนอะไรบางอย่าง  ไม่มีศิลปะในวันนั้นก็ไม่มีผมในวันนี้  ไม่มีมูลนิธิดำรงชัยธรรมในวันนั้นก็ไม่มีผมในวันนี้เช่นกัน…

ศิลปะคืออะไร  ตอนเด็กๆ ผมยังไม่รู้จักเลยครับ  ผมรู้จักแต่การเอาดินสอมาขูดขีดฝาผนังบ้าน นับว่าเป็นกิจกรรมยามว่างที่ผมชอบมาก  ชอบเขียนรูปนู่นนี่นั่นไปทั่ว ถามว่าสวยไหม  ไม่เลยครับ  แต่ผมก็มีความสุขเมื่อได้ทำมัน  เมื่อเวลาผ่านไปทุกอย่างเปลี่ยนแปลงไป  ผมเองที่ชอบวาดรูปเล่นแต่เมื่อโตขึ้นกับถูกสังคมปลูกฝังให้เรียนรู้ศาสตร์อื่นที่เป็นค่านิยมของคนไทยส่วนใหญ่  ว่าเด็กจะต้องเรียนรู้วิชาการที่ไม่ใช่ศิลปะ  ผมก็เลยเหมือนจะทิ้งศิลปะไปพักหนึ่งใหญ่ๆ มัธยมปลายผมก็เรียนสายวิทย์  แต่ก็นั่นแหละครับตัวผมก็ยังเป็นตัวผม  คนมันชอบศิลปะมีหรือจะทิ้งไปง่ายๆ ถึงแม้จะเรียนสายวิทย์  แต่ก็ยังแอบวาดรูปอยู่บ่อยๆ จนได้มาพบกับอาจารย์ท่านหนึ่งในโรงเรียน  ท่านเป็นอาจารย์สอนศิลปะที่ดีมากๆ  ท่านได้ให้คำแนะนำและส่งเสริมด้านศิลปะให้กับผม  ซึ่งนับเป็นแนวทางในการ ใช้ชีวิตของผมทุกวันนี้แหละครับ

โชคชะตามักเล่นตลกกับชีวิต  ความฝันของผมคงสลายเมื่อมาถึงทางตันจะจบมัธยมปลายแล้วจะเอาอย่างไรกับชีวิตต่อ  ผมยังไม่รู้เลย  จะได้เรียนต่อหรือเปล่ายังไม่รู้เลย  แม่จะส่งเรียนต่อไหวหรือเปล่า  ยังตอบไม่ได้  ช่วงนั้นเครียดมาก ฟ้าเหมือนจะเมตตา ทุกปัญหามีทางออกเมื่อมีแสงสว่างเข้ามาในชีวิต นับเป็นโอกาสครั้งสำคัญในชีวิตเมื่อผมได้เป็นนักเรียนทุนมูลนิดำรงชีวิตดำรงชัยธรรม  โอกาสครั้งนั้นทำให้ผมมีแรงสู้ต่อพร้อมจะเดินทางต่อพร้อมๆ กับสิ่งที่ผมรักนั่นคือศิลปะ  ชีวิตในมหาวิทยาลัยทำให้ผมได้รู้จักกับศิลปะมากขึ้น  และผมก็ได้พบกับอะไรบางอย่างที่มากกว่าศิลปะ  และผมคิดว่าจะเป็นประโยชน์ต่อสังคมอย่างมากความฝันอีกอย่างของผมคือการนำศิลปะไปช่วยประโยชน์ต่อสังคม

ศิลปะ ในความคิดของบางคนอาจคิดว่าเป็นเพียงการขีดเขียนระบายสี  หรือการทำงานทางด้านศิลปะแขนงหนึ่ง  ที่ช่วยทำให้จิตใจและอารมณ์เบิกบาน  สามารถปลดปล่อยจินตนาการไปกับสีสันที่ระบายลงบนกระดาษสีขาวอันว่างเปล่า  จนออกมาเป็นรูปภาพสวยงาม  และที่สำคัญคือเป็นการช่วยสร้างสมาธิที่ดี  แต่หากเราได้ศึกษาให้ลึกลงไปอีกจะพบว่า  ศิลปะยังเป็นศาสตร์ที่ช่วยในการบำบัดอาการของโรคได้มากมาย  รวมทั้งช่วยทำให้คนที่มีพฤติกรรมก้าวร้าวเปลี่ยนกลับเป็นอีกคนที่มีพฤติกรรมดีได้  โดยในทางการแพทย์เรียกศาสตร์นี้ว่า “ศิลปะบำบัด” (Art Therapy)

       อำลาตำแหน่งทูตวัฒนธรรมทางการศึกษา (เดือน)

ผมมีโอกาสได้สอนพิเศษวิชาศิลปะซึ่งเป็นประสบการณ์ที่มีค่ามากผมได้พบกับเด็กหลากหลายประเภทรวมถึงเด็กพิเศษ นักเรียนผมคนหนึ่งเป็นออทิสติก  มีปัญหาการเข้าสังคม  สื่อสารกับใครไม่ค่อยได้ อารมณ์รุนแรงมีพฤติกรรมแปลกๆ คุณแม่ของน้องพามาเรียนศิลปะกับผมทุกวันอาทิตย์  ครั้งแรกยอมรับว่าตกใจมาก ผมไม่เคยเจอเด็กประเภทนี้  วางตัวไม่ถูกน้องมีพฤติกรรมที่ผมเองก็รับไม่ไหว  น้องไม่ยอมทำงานที่ผมให้ทำ  น้องซนมากส่งเสียงดังในบางครั้งทำให้เพื่อนคนอื่นไม่มีสมาธิ  วันแรกคุณแม่น้องเห็นว่าน่าจะไม่รอดก็เลยพากลับก่อน และได้บอกพฤติกรรมต่างๆ ของน้องให้ฟังและขอให้ผมช่วยสอนศิลปะน้องเพราะน้องชอบมาก  ผมก็เลยเข้าใจและยอมรับที่จะสอนต่อ  ครั้งต่อมาผมเริ่มที่จะเรียนรู้พฤติกรรมน้อง ค่อยๆ ปรับพฤติกรรมไปทีละด้าน  ผมยอมรับว่าผมไม่ได้เก่งด้านการสอนเด็กพิเศษ  แต่ผมตั้งใจที่จะนำศิลปะบำบัดที่ผมได้เรียนมาช่วยบำบัดพฤติกรรมน้อง  เวลาผ่านไปหลายสัปดาห์ พฤติกรรมน้องเปลี่ยนไป ความสุขของผมตอนสอนน้องคนนี้ไม่ใช่การได้เห็นผลงานของน้องว่าสวยหรือไม่สวย  แต่ความสุขของผมคือการได้เปลี่ยนพฤติกรรมบางอย่างของน้องถึงจะไม่หายขาดแต่มันก็ดีขึ้นกว่าเดิม  นับเป็นความสุขและความภูมิใจที่หาค่าไม่ได้  มันทำให้ผมมีกำลังใจที่จะสอนต่อ และพัฒนาตัวเองเรื่อยๆ

ศิลปะบำบัดคืออะไร  หลายคนไม่เข้าใจผมจะอธิบายให้ฟังคร่าวๆ ศิลปะบำบัด  คือ การใช้กิจกรรมทางศิลปะในแบบต่างๆ  ไม่ว่าจะเป็นการวาด การปั้น การระบายสี เป็นต้น  เพื่อใช้วินิจฉัยหาข้อบกพร่อง ความผิดปกติบางประการของกระบวนการทางจิตใจกับผู้ที่ไม่สามารถบอกเล่าความรู้สึกนึกคิดออกมาเป็นคำพูดได้ หรือในผู้ที่มีปัญหาเรื่องความสัมพันธ์กับผู้อื่น โดยงานศิลปะจะช่วยให้พวกเขาได้แสดงความรู้สึกนึกคิดที่ถูกเก็บกดเอาไว้ออกมา  นอกจากนี้เรายังสามารถนำศิลปะมาใช้ตรวจวิเคราะห์อารมณ์ ความรู้สึกนึกคิดของคนไข้ได้ด้วย  ซึ่งจะวิเคราะห์อาการจากผลงานหรือการแสดงออกทางผลงานศิลปะนั่นเอง  ความน่าสนใจของศิลปะบำบัดอยู่ที่กระบวนการระหว่างการทำงานที่ไม่จำเป็นต้องสนใจว่า ผลงานที่ได้สุดท้ายจะสวยหรือไม่สวย แต่สิ่งสำคัญคือการได้รู้ว่ากำลังวาดรูปอะไร ทำอะไร คิดอะไร และมีสมาธิกับสิ่งที่กำลังทำอยู่ตรงหน้ามากกว่า  เป็นการใช้กิจกรรมทางศิลปะเพื่อช่วยให้ร่างกายและอารมณ์ดีขึ้น หรืออาจกล่าวได้ว่าหัวใจของศิลปะบำบัดคือการปลดปล่อย  ได้มีการพัฒนาทางอารมณ์ ทำให้ใจเย็น จะทำอะไรก็มีสมาธิมากขึ้น  ดังนั้น ศิลปะบำบัดจึงมีประสิทธิภาพในการบำบัด ฟื้นฟู และพัฒนาอารมณ์ สติปัญญา สมาธิ ความคิดสร้างสรรค์  รวมถึงมีส่วนช่วยในการพัฒนากล้ามเนื้อและการเคลื่อนไหวของร่างกาย และยังเป็นเครื่องมือสำคัญที่จะกระตุ้นการสื่อสารและเสริมสร้างทักษะทางสังคม  ทำให้เราสามารถวิเคราะห์และรับรู้ได้ว่า  สภาพจิตใจของแต่ละบุคคลเป็นเช่นไรหลังจากที่ได้ทำงานศิลปะเสร็จแล้ว

ในอนาคตผมมองว่าศิลปะจะช่วยให้ชีวิตผมก้าวไปข้างหน้าได้อย่างภาคภูมิ  ผมขอเป็นกำลังใจให้กับทุกคนที่กำลังมีปัญหาหรือท้อแท้ หมดกำลังใจ  เมื่อคุณหมดหวังขอให้คุณมองหาสิ่งที่คุณชอบและรักมัน  ให้คุณลองนำมันมาใช้และเรียนรู้การอยู่กับมัน ไม่แน่ว่าคุณอาจจะพบกับหนทางไปสู่ความสำเร็จก็ได้ผมอยากขอบคุณสิ่งต่างๆ มากมายที่เข้ามาในชีวิตผม  ขอบคุณศิลปะที่เป็นมากกว่าสุนทรียะในชีวิต ขอบคุณนักเรียนทุกคนที่สร้างบทเรียนให้เรียนรู้และพัฒนาตัวเองอยู่เสมอ  และเหนือสิ่งอื่นใดขอบคุณมูลนิธิดำรงชัยธรรมที่เปรียนเสมือนแสงสว่างในชีวิตไม่มีมูลนิธิในวันนั้นก็ไม่มีผมในวันนี้..

             ตัวอย่างผลงาน