ความแข็งแกร่งในชีวิต

รู้ไหมว่าทำไม?

แม้คนเราเจอปัญหาหรืออุปสรรคเหมือน ๆ กัน ในขณะที่บางคนผ่านมันมาได้ แต่บางคนกลับไม่สามารถก้าวข้ามปัญหาเหล่านั้น

สิ่งนั้นเกิดจาก Resilience หรือ ที่มีอยู่ในตัวเราทุกคนนั่นเอง

ความแข็งแกร่งในชีวิต

คือ ความสามารถ หรือศักยภาพ ในการยืนหยัดอยู่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ท่ามกลางสถานการณ์อันเลวร้าย หรือเหตุการณ์ที่ก่อให้เกิดความเครียดในชีวิต และสามารถพาตัวเองข้ามผ่านอุปสรรคเหล่านั้นได้ในเวลาอันรวดเร็ว ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงที่ดีขึ้น เติบโตและเข้าใจชีวิตมากขึ้น

 โดยขึ้นอยู่กับปัจจัยต่าง ๆ เช่น อายุ คนที่มีอายุมากอาจพบเจอหรือมีประสบการณ์ต่าง ๆ มาก่อน ย่อมมีความสามารถที่จะเผชิญปัญหาได้ง่าย

แต่นั้นก็ไม่เป็นจริงเสมอไป เนื่องจากมีปัจจัยตัวอื่น ๆ ที่มีส่วนสัมพันธ์กับความแข็งแกร่งในชีวิตคนเราอีก เช่น ความรู้สึกมีคุณค่าในตนเอง แต่ละคนมองตนเองว่าอย่างไร ให้ความหมายให้คุณค่าในชีวิตตนเองมากน้อยแค่ไหน คุณค่าของตนเองขึ้นอยู่กับใคร

นอกจากนี้ บุคลิกภาพส่วนบุคคลย่อมมีส่วนสัมพันธ์กับความแข็งแกร่งในชีวิตไม่น้อย เช่น บางคนเป็นคนอ่อนไหวง่าย เจอเรื่องราวปัญหาเพียงเล็กน้อย แต่กลับคิดว่าตนเองเจอปัญหาในชีวิตที่หนักหน่วงเกินจะรับไหว ความแข็งแกร่งในชีวิตค่อย ๆ ลดลง จนเกิดการเผชิญปัญหาไม่เหมาะสม และน่าเสียดายที่ใครหลายๆ คนแก้ไขปัญหาด้วยอารมณ์เพียงชั่ววูบ และนั้นถือเป็นการสูญเสียที่ไม่สามารถเรียกกลับคืนได้

ความแข็งแกร่งในชีวิต มี 3 องค์ประกอบ คือ I have, I am และ I can

ซึ่งเราควรเสริมสร้างองค์ประกอบต่าง ๆ ให้เข้มแข็ง เมื่อถึงคราวต้องเผชิญปัญหา หรือเหตุการณ์ที่ก่อให้เกิดความเครียด หรือเป็นอันตรายต่อชีวิต เราจะสามารถดึงองค์ประกอบเหล่านี้มาใช้ และไม่มองข้ามในสิ่งที่มี สิ่งที่เป็น หรือสิ่งที่เราสามารถทำได้ เพื่อให้เราผ่านช่วงวิกฤตินั้นได้ ไม่ว่าเราจะทุกข์ ท้อแท้ หรือสิ้นหวัง เพียงใด

องค์ประกอบที่ 1 คือ I have = ฉันมี..

เมื่อเจอปัญหาหรือวิกฤติ ให้เรามองดูว่ามีแหล่งสนับสนุนภายนอก ที่จะช่วยให้เกิดความแข็งแกร่งในชีวิตของเราหรือไม่ เช่น

• มีคนในครอบครัว หรือนอกครอบครัว ที่ไว้ใจได้และเชื่อใจได้
• มีคนคอยสอน ตักเตือน เมื่อเราอาจกระทำบางสิ่งที่เป็นปัญหามาสู่ตัวเราเอง
• มีตัวอย่างที่ดี
• มีคนที่พร้อมจะให้กำลังใจ และสนับสนุน
• มีแหล่งให้ตนเองได้รับบริการ สวัสดิการ และความปลอดภัย
• มีครอบครัวและชุมชนที่มั่นคง

องค์ประกอบที่ 2 คือ I am = ฉันเป็นคนที่..

 เมื่อเจอปัญหาหรือวิกฤติ ให้เรามองดูว่าเราเป็นคนอย่างไร มีความเข้มแข็งภายในตนเองแค่ไหน เช่น

• เป็นคนที่สามารถจะรัก และเป็นที่รักของผู้อื่นได้
• เป็นคนที่มีความภูมิใจในตนเอง
• เป็นคนที่มีพื้นอารมณ์ดี
• เป็นคนที่รู้จักเห็นอกเห็นใจ แสดงความห่วงใยคนรอบข้าง
• เป็นคนที่พร้อมที่จะยอมรับ และยกย่องผู้อื่น
• เป็นคนที่รับผิดชอบในการกระทำของตนเอง
• เป็นคนที่มีความเชื่อว่าสิ่งต่าง ๆ จะเปลี่ยนไปในทางที่ดี
• เป็นคนที่มีที่ยึดเหนี่ยวจิตใจ

องค์ประกอบที่ 3 คือ I can = ฉันสามารถที่จะ..

 เป็นปัจจัยด้านทักษะ ในการจัดการกับปัญหา และสัมพันธภาพระหว่างบุคคล ให้เรามองดูว่าเมื่อเจอปัญหา เราสามารถที่จะทำสิ่งเหล่านี้ได้ไหม เช่น

• จัดการกับปัญหาในสถานการณ์ต่าง ๆ ได้เหมาะสม
• หาทางออก หรือวิธีการใหม่ ๆ
• มุ่งมั่นในงานที่ทำอยู่จนกว่าจะสำเร็จ
• บอกผู้อื่นได้เกี่ยวกับความรู้สึกของตนเอง
• มีอารมณ์ขัน ผ่อนคลายได้
• ขอความช่วยเหลือจากใครสักคนได้ในเวลาที่ต้องการ
• รู้จักเลือกจังหวะเวลา กาลเทศะ

เมื่อต้องเผชิญกับเหตุการณ์วิกฤติ ความเครียด หรือปัญหา ขอให้ทุกคนได้ลองมองสำรวจความเข้มแข็งในชีวิตของตนเอง ว่ามีองค์ประกอบไหนที่เราสามารถใช้ ในการช่วยให้เราผ่านพ้นช่วงวิกฤตินั้นไปได้ ขอให้มองให้ครบในทุก ๆ ด้าน

นอกจากนี้ เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพในการเผชิญปัญหา เราควรหมั่นเสริมสร้างให้องค์ประกอบต่าง ๆ เกิดความเข้มแข็งด้วยค่ะ

เอกสารอ้างอิง

พัชรินทร์ นินทจันทร์,ทัศนา ทวีคูณ และโสภิณ แสงอ่อน.(2558).ความแข็งแกร่งในชีวิต:แนวคิด การประเมิน

          การประยุกต์ใช้.กรุงเทพฯ:จุกทอง

Grotberg, E. (1995). A guide to promoting resilience in children: strengthening the human

spirit. Early childhood development: practice and reflections (ISSN 1382-4813(8).

ผู้เขียน  :  วิลาวัณย์  สายสุวรรณ  บัณฑิตทุนมูลนิธิดำรงชัยธรรม รุ่นที่ 10/2554

รีไรท์บทความ : วรัญญา พรหมพิณพิลาส  บัณฑิตทุนมูลนิธิดำรงชัยธรรม รุ่นที่ 11/2555

ขอบคุณภาพประกอบจาก https://news.jarm.com/view/50388